Dzisiaj historia wielowątkowa o zabarwieniu romantycznym i wyjątkowo dobrze udokumentowana. Czeka również na ciąg dalszy – może ktoś go zna?

właściciel Leszczkowa przed 1673 – Katarzyna Ujejska

Herb Radwan                                      Herb Drużyna bez krzyża

Prawowitymi spadkobiercami Leszczkowa po Wojciechu Ujejskim byli jego żona Katarzyna Oświęcim z Kunowy Ujejska córka Floriana Oświęcima herbu Radwan i Reginy Śląskiej z Karlic wraz z jej i Wojciecha dziećmi – Stanisławem, Florianem, Adamem, Zofią i Marianną. Po śmierci Wojciecha Katarzyna wyszła za mąż za Wojciecha (lub Alberta) Wojnarowskiego. 

Katarzyna pochodziła z dość znanej rodziny Oświęcimów. Rodzina ta stała się głośna dzięki pozostawionemu przez jej brata Stanisława Diariuszowi opisującemu w sposób bardzo rzeczowy rodzinę jak również życie Stanisława. 

 

Ojcem Katarzyny był Florian Oświęcim z Kunowy herbu Radwan (1574-1657), który odziedziczył w 1613 roku Potok i Turaszówkę gm Jedlicze. Ciekawostką jest, że praktycznie nigdy nie przebywał w Kunowey, wsi w pobliżu Jasła, od której pochodziło jego nazwisko. Rodzinną posiadłością stał się Potok, tak ukochane miejsce jego dzieci (w tym i Katarzyny). Florian w młodym wieku zajmował się najprawdopodobniej poezją (tak mówi jego napis nagrobny). Wraz z królem Zygmuntem III brał udział w wojnie inflandzkiej. Zamieszkał na wsi i wiódł spokojne życie, bez żadnych godności ani urządów ziemskich. Pochowany został w Kaplicy Oświęcimów w klasztorze Franciszkanów w Krośnie.

Matką Katarzyny była Regina Śląska z Karlic. Najprawdopodobniej druga żona Floriana (nie ma pewności co do istnienia pierwszej żony, jedynie hipotezy). Zmarła przed 1624 rokiem. Podobizna jej znajduje się w Kaplicy Oświęcimów w Krośnie.

Najstarszym bratem Katarzyny był Stanisław urodzony ok. 1600 roku w Siedliskach-Bogusz koło Pilzna. W swoim ciekawym życiu był między innymi marszałkiem dworu hetmana Stanisława Koniecpolskiego, dworzaninem JKM Władysława IV Wazy, łowczym sanockim, dziedzicem majątku Oświęcimów. Brał udział w wielu wojnach m.in. z Rosjanami, Szwedami, Tatarami czy Kozakami. Był zaufanym posłem JKM jak również jego dwóch żon, wysyłanym w bardzo poufnych misjach poselskich. Najbardziej znany jest ze swojego pamiętnika, który dotrwał do czasów obecnych pod nazwą Diariusza. O Stanisławie i jego przyrodniej siostrze Annie powstała legenda opowiadająca o ich rzekomej, romantycznej miłości.

Stanisław Oświęcim, syn Floriana był posłem i doradcą na dworze króla Władysława IV. Florian miał też – z drugiego małżeństwa – najmłodszą córkę, Annę.

Anna była przepiękna i bardzo mądra. Mimo niespotykanej urody nie zamierzała wychodzić za mąż. Matce zwierzyła się nawet, że chce wstąpić do zakonu.

Pewnego razu król nakaz Stanisławowi odwiedzić ojca. Na początku czerwca dworzanin przyjechał do rodzinnego domu z prezentami kupowanymi w różnych krańcach świata. Przypadało akurat wtedy Boże Ciało i cała rodzina wybrała się wozem do Krosna. Stanisław chciał spotkać się też z Anną, której nie widział od dzieciństwa.

Na procesję Anna ubrała się w białą suknię i z rodziną stryja poszła do kościoła. Usiadła przy głównym ołtarzu, a gdy wszedł jej ojciec, matka i służba, zauważyła przy nich młodego mężczyznę. Nie rozpoznała w nim Stanisława, którego widziała bardzo dawno temu. Serce zabiło jej mocniej.

Po nabożeństwie cała rodzina jadła razem obiad. Anna dowiedziała się, że sprawcą jej zmieszania był Stanisław, przyrodni brat.

Następnej niedzieli Stanisław miał po nią przyjechać i zabrać do rodzinnego domu. Gdy nadszedł termin, mężczyzna poprosił ją o rozmowę na osobności. I wyznał jej miłość, której nigdy nie zapomni, mimo niesprzyjającego losu. Anna odpowiedziała Stanisławowi tym samym. Byli szczęśliwi i smutni zarazem.

Uznali, że tylko Bóg może im pomóc. A w jego imieniu – papież. Następnego dnia Stanisław ruszył zatem do Rzymu. Chciał prosić o zgodę na ślub z przyrodnią siostrą. On gnał co koń wyskoczy, a ona modliła się o błogosławieństwo.

Podróż trwała długo, ale zakończyła się sukcesem – papież pobłogosławił ich szczęściu. W tym czasie Anna słabła i modliła się każdego ranka w kościele w Krośnie.

Po audiencji Stanisław pędził co sił z powrotem do domu. Gdy dotarł wreszcie na miejsce, nie potrafił ukryć radości. Nie zauważył zatem od razu, że tłum zgromadzony wokół płacze. Początkowo nie rozumiał co się stało, ale po kilku chwilach rozpoznał w spoczywającej na katafalku dziewczynie właśnie Annę. Ukochana nie doczekała radosnej wieści z Rzymu. Stanisław nie potrafił znieść tej straty, pękło mu serce i dołączył do Anny.

Pewnym jest natomiast, że po śmierci ukochanej siostry, Stanisław rozpoczął budowę rodowej kaplicy przy Kościele o.o. Franciszkanów w Krośnie. Kaplica powstawała w latach 1647-1648 jako dzieło wybitnego artysty włoskiego Wincentego Petroniego. Jako pierwsze, znalazły się w niej zwłoki Anny, jeszcze przed ukończeniem kaplicy. Trumna została umieszczona w krypcie w centralnym miejscu, gdzie dziesięć lat później będzie umieszczona również trumna Stanisława (zmarł w 1657 roku). 

Kaplica powstawała przy kościele, w miejscu gdzie natenczas znajdował się dom panny Farurejównej, znanej krośnieńskiej dewotki. W 1647 roku z Przemyśla Stanisław ściągnął architekta Petroniego, z lokalnymi kamiennikami uzgodnił szczegóły robienia fundamentów a marmury wybrał i sprowadził z Chęcin od Marcina marmurnika. Wracając z Chęcin zajechał do Klimontowa, gdzie zabrał ze sobą sztukatora Baptistę Falkoniego, pracującego nad zdobieniami miejscowego kościoła na zlecenie swojego mecenasa Jerzego Ossolińskiego. Pojechał z nim bezpośrednio do pobliskiego Leszczkowa, gdzie zamieszkiwała Katarzyna jego siostra wraz z jego szwagrem a swoim mężem Wojciechem Ujejskim. Przez kolejnych kilka dni w Leszczkowie wraz z Falkonim ustalają szczegóły związane ze zdobieniem kaplicy i uzgadniają termin rozpoczęcia prac na kolejną zimę. Leszczków zatem miał również swój wkład w budowę tego pięknego miejsca.

Kolejnym rodzonym bratem Katarzyny był Jan (ok.1610 -1675). Wiemy o nim, że w 1628 był studentem Akademii Krakowskiej a następnie podczaszym bielskim, sędzią grodzkim sanockim. Został pochowany u Jezuitów w Krośnie. Jego podobizna znajduje się w Kaplicy Oświęcimów.

Ostatnim z rodzeństwa pełnego, była siostra Apolonia, która od 1633 roku jest w zakonie Franciszkanek u św. Agnieszki w Krakowie. Niestety nie przetrwała do dzisiaj jej podobizna. 

Trzecią (lub drugą) żoną Floriana była Barbara Szamota (ok. 1600 – zm.1673), córka Stanisława Szamoty herbu Leliwa, która wyszła za Floriana około 1625 roku. Jej podobizna znajduje się w kaplicy Oświęcimów.

Najbardziej znaną córką Barbary Oświęcimowej z Szamotów i Floriana Oświęcima była Anna (ok.1625 -1647). Przepięknej urody kobieta wg podania/legendy zakochana nieprzytomnie w swoim przyrodnim bracie Stanisławie. Zgodnie z legendą miała zaniemóc śmiertelnie z wrażenia po usłyszeniu wspaniałej dla niej i dla jej ukochanego wieści o dyspenzie wydanej przez Papieża umożliwiającej ich małżeństwo. Tym czasem prawda historyczna była nieco inna. W wieku lat przeszło 25, w grudniu 1646 śmiertelne zachorowała najprawdopodobniej na zapalenie płuc (dostała bardzo dużej gorączki). Zmarła 13 stycznia 1647 roku. Została pierwotnie pochowana w farze w Krośnie a docelowo w nowowybudowanej kaplicy Oświęcimów.

Do dnia dzisiejszego ich mityczna miłość znalazła swoje odzwierciedlenie w wielu utworach jak np. Anna i Stanisław Oświęcimowie Mieczysława Karłowicza 

Z Barbary i Floriana, oprócz Anny zrodziły się jeszcze Szymon, Izabella i Wojciech. Poniższy obraz znajdujący się również w kaplicy Oświęcimów w Krośnie jest zatytułowany Wskrzeszenie Piotrowina przez św. Stanisława. Na obrazie oprócz rzecz jasna głównych bohaterów możemy zauważyć praktycznie całą rodzinę Oświęcimów.

Katarzyna Ujejska wraz ze swoimi dziećmi została oskarżona w procesie przez Barbarę ze Szczepanowa wdowę po Aleksandrze Frezerze i skazana na karę banicji jako podlegający karze zaniedbania obowiązków urzędowych. Czy finalnie zostali pozbawieni w ten sposób dóbr leszczkowskich a tym samym dachu nad głową jeszcze nie wiadomo. Należy znaleźć ciąg dalszy sprawy sądowej, która poniższym dokumentem została oddalona do ponownego rozpatrzenia.

http://szukajwarchiwach.pl/35/16/0/3.3/232/skan/full/mIKpynNvm1NUuSw4B9oqYw

Źródła

http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=2126&from=&dirids=1&ver_id=2141&lp=23&QI=!5D74FF33C6E5184477F71D68E61C748C-2

http://dziedzictwo.ekai.pl/@@krosno_legenda_o_oswiecimach

https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_O%C5%9Bwi%C4%99cim

http://www.genealogia.okiem.pl/forum/viewtopic.php?t=27556